Türkiye, 3.649 tanesi endemik olmak üzere 11.707 bitki taksonu ile dünya genelinde bitkisel genetik çeşitlilik bakımından oldukça önem taşıyan bir ülkedir. Sahip olduğumuz bu zenginlik diğer ülkeler tarafından 1500’lü yıllardan beri yasadışı yollarla kullanılmakta ve elde edilen faydalardan ülkemiz herhangi bir hak iddia edememektedir. Bunun da başlıca sebebi ülkemizdeki türlerin henüz moleküler düzeyde tanımlanmamış olmasıdır. Bitkilerde barkodlama teknikleri dünyada yaklaşık 15 yıldır kullanılsa da, ülkemizde henüz bu alanda büyük çaplı bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenden dolayı BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesinin de en önemli amaçlarından biri olan “genetik kaynakların kullanımından doğacak yararların eşit ve adil paylaşımı” ilkesinin ülkemizde uygulanabilir olabilmesi için ulusal kapsamlı bir DNA barkodlama projesinin gerekliliği ortaya çıkmıştır. Proje kapsamında; BarkodTÜRK Veritabanı’nın kurulması ve proje için önceliklendirilen bitki türlerinin DNA barkodlama işlemlerinin gerçekleştirilerek ülkemiz adına kayıt edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, hem uluslararası veri tabanları incelenecek hem de oluşturulacak veri tabanı ile uluslararası bilgi akışı sağlanacaktır.
Bu proje ile ülkemize özgü genetik kaynaklar da tespit edilebileceğinden dolayı, çıkacak sonuçlar ülkemiz adına biyokaçakçılık ve biyoterörizmle daha etkin bir şekilde mücadele etmemizi sağlayacaktır.
DNA'yı örnekten ayırın
Hedef DNA barkod bölgesini PCR kullanarak amplifiye edin
PCR ürünlerini sıralayın
Eşleşen türleri bulmak için elde edilen sekansları referans veritabanlarıyla karşılaştırın
Bitki barkodlama çalışmaları, bir veya birkaç plastid bölge (örn. RbcL ve matK ve kodlayıcı olmayan aralayıcı trnH-psbA) ve nükleer ribozomal DNA'nın dahili kopyalanmış aralayıcı (ITS) bölgesini kullanır.
Hayvan barkodlama çalışmaları mitokondriyal sitokrom c oksidaz 1 geninde (“CO1”) bir bölge kullanmaktadır .
Mantar barkodlama çalışmaları, nükleer ribozomal sistronda dahili transkripsiyonlu aralayıcı (ITS) bölgesini kullanır. Bu bölge, birçok grupta tür düzeyinde makul ayrımcı güç göstermektedir.
DNA analizi ile herhangi bir örneği birkaç saat içinde tanımlamak mümkün. DNA barkodunun araştırmacıların ve uygulayıcıların çok daha kısa sürede bilinçli kararlar vermesini sağlayar.